Ülkemizde, “enerjinin etkin kullanılması, israfının önlenmesi, enerji maliyetlerinin ekonomi üzerindeki yükünün hafifletilmesi ve çevrenin korunması için enerji kaynaklarının ve enerjinin kullanımında verimliliğin artırılması” amacıyla Enerji Verimliliği Kanunu yer almaktadır.
Yine ilgili kanuna dayanan “Enerji Kaynaklarının ve Enerjinin Kullanımında Verimliliğin Artırılmasına Dair Yönetmelik”te enerji verimliliğinin arttırılması amacıyla belirlenen tesislerde, detaylandırılan eğitim programlarına katılmış ve yapılan sınav sonucunda başarılı olarak bakanlıkça yetkilendirilmiş enerji yöneticilerinin bulundurulması zorunlu hale getirilmiştir.
Buna göre, endüstriyel işletmelerde ve binalarda enerji yönetimi ile ilgili faaliyetleri yerine getirmekle sorumlu kişilere enerji yöneticisi denilmektedir.
Enerji Yöneticisi Bulundurmanın Zorunlu Olduğu Yapılar
Yıllık Enerji Tüketimi ≥ 1.000 tep olan Endüstriyel İşletmeler
Yıllık Enerji Tüketimi ≥ 250 tep veya Kullanım Alanı ≥ 10.000 m2 olan Kamu Binaları
Yıllık Enerji Tüketimi ≥ 500 tep veya Kullanım Alanı ≥ 20.000 m2 olan Ticari ve Hizmet Bina Sahipleri ve/veya Yönetimleri
Kurulu Gücü ≥ 100 MW olan Elektrik Üretim Tesisleri ile
Bölgesinde faal durumda en az elli işletme bulunan Organize Sanayi Bölgeleri
Endüstriyel işletmeler, çalışanları arasından enerji yöneticisi görevlendirir. Organize sanayi bölgelerinde, bölgedeki 1.000 TEP’ten daha az enerji tüketimi bulunan endüstriyel işletmelere hizmet vermek üzere enerji yönetim birimi kurulur.
Toplam inşaat alanı en az 20.000 m2 veya yıllık enerji tüketimi 500 TEP ve üzeri olan ticarî binaların, hizmet binalarının ve kamu kesimi binalarının yönetimleri, yönetimlerin bulunmadığı hallerde bina sahipleri, enerji yöneticisi görevlendirir veya enerji yöneticilerinden hizmet alır.
Kamu kesimi dışında kalan ve yıllık toplam enerji tüketimleri 50.000 TEP ve üzeri olan endüstriyel işletmelerde, enerji yöneticisinin sorumluluğunda enerji yönetim birimi kurulur. Organizasyonlarında kalite yönetim birimi bulunan endüstriyel işletmeler, bu birimlerini enerji yönetim birimi olarak da görevlendirebilir.
Kimler, Nasıl Enerji Yöneticisi Olabilir?
Enerji Yöneticisi Eğitimlerine Mühendislik ve Mimarlık alanında veya Teknik Eğitim Fakültelerinin Makine, Elektrik, Mekatronik veya Elektrik-Elektronik bölümlerinde lisans düzeyinde eğitim almış kişiler kabul edilir.
Eğitim, bakanlıkça veya bakanlığın yetkilendirdiği kurum/kuruluşlarca yürütülmektedir.
Eğitim Süresi: 1. modül ve 2. modül toplam 80 ders saatidir. (Çevrimiçi ve/veya yüz yüze)
Ayrıca, EY oldıktan sonra etüt proje eğitimleri için düzenelenecek Modül 3 eğitimlerine de katılmak gerekmektedir. Sanayi ve Bina olarak iki ayrı program için sadece mühendislik alanında en az lisans düzeyinde eğitim almış kişiler kabul edilmektedir. z lisans düzeyinde eğitim almış kişiler kabul edilir.
Eğitim Süresi: 3. modül (uygulama) toplam 40 ders saati
Etüt ve VAP çalışması ödev süresi: 6 ay + 6 ay olarak belirlenmiştir.
Güncel eğitim planı aşağıdaki bağlantıdan takip edilebilir.
Enerji Yöneticisinden Beklenen Yetkinlikler Nelerdir? Hangi görevleri üstlenir?
Enerji yöneticileri, sorumluluk aldıkları işletmelerde enerjinin tüketim noktalarını ölçümler, gerekli analizleri yapar ve verimlilik arttırıcı projeleri oluşturarak enerjinin etkin kullanımını sağlarlar. İlgilendikleri konu sebebiyle temel nitelik teknik yeterliliktir. Meslek bilgi ve becerisi üst düzeyde, yönetsel yeterliliğe sahip, araştırmayı seven, istatistiki değerlendirmeleri özümsemiş, dikkatli kişiler olması istenir. Özellikle düşük bütçeli küçük ve orta büyüklükteki işletmeler için bu çok daha önemlidir.
Bütçe ve tüketim değerli çok daha büyük şirketlerde çalışan yöneticilerden, finans, planlama, satın alma, üretim gibi diğer disiplinlerle yakın işbirliği içerisinde bulunacağından, koordinasyonun güçlü olması beklenir.
Her iki durumda da, teknik ve idari yetkinlikler, o işletmede başarılı bir enerji yönetimi sistemi kurulmasını sağlayacaktır.
Gerek dünya gerekse de ülkemizdeki enerji kaynaklarının kapasitelerini ve arz-talep durumlarını takip etmelidir.
Bulunduğu tesiste enerji tasarruf potansiyeli belirleyebilmeli, bununla ilgili çalışmaları detaylandırabilmelidir.
Enerji tasarrufu ile enerji verimliliği arasındaki farkı ayırt edebilmelidir.
Enerji yoğunluğu, özgül enerji, tüketim, tasarruf gibi kavramları ve bunların hesaplama yöntemlerini bilmelidir. Bunlar için enerji kullanan ekipman ve sistemleri iyi tanımalı, işletme ve bakım tekniklerine hakim olmalıdır.
Enerji yönetimine ilişkin çalışmaları hazırlamalı, şirketçe oluşturulacak politika için üst yönetimine raporlayabilmeli ve maliyetlerle ilgili ön fizibilite yapmalıdır.
Tüm çalışanlara yönelik enerji bilinci ve kültürünü oluşturacak alt yapıyı ve eğitim programlarını hazırlamalıdır.
Enerji Yöneticisi Bulundurmama Cezası
Endüstriyel işletmeler ve enerji yöneticisi çalıştırmakla yükümlü bina sahipleri ve/veya yönetimlerinin, istenen bilgileri her yıl Mart sonuna kadar vermemeleri, yerinde yapılacak inceleme ve denetimlere imkan sağlamamaları halinde idari para cezaları almaktadırlar.
Yararlanılan Kaynaklar :
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Internet Sitesi
Enerji Kaynaklarının ve Enerjinin Kullanımında Verimliliğin Artırılmasına Dair Yönetmelik
Enerji Yönetimi, Prof.Dr. Hasan Hüseyin Öztürk
VAT Enerji GM Altuğ Karataş söyleşisi
GK Yüksek Lisans Tez notları
Comments